Face masks Ngā ārai kanohi

Ka āwhina te mau ārai kanohi ki te aukati i te hōrapa o te KOWHEORI-19 mā ngā tikanga e 2:

• he whakaiti i te maha o ngā korakora huaketo ka hōrapatia e te tangata mate romahā
• he ārai ēnei i tō whakangā i ngā korakora huaketo romahā.

Ka tiaki ngā ārai kanohi i a koe me ētahi atu

Ka āwhina hoki te mau ārai kanohi ki te tiaki i ētahi atu i tō taha, otirā te hunga he nui ake te mōrea o te tino pāngia e te mate.

Kei roto i tēnei ko ngā kaumātua, te hunga he raruraru tō rātau ārai mate me te hunga hauā.

Ko te whakamaru pai rawa ko te mau a ngā tāngata katoa i tētahi ārai kanohi.

He rerekē ngā taumata whakamaru a ngā momo ārai kanohi rerekē: 

• ko ngā ārai kanohi hauora te kōwhiringa pai rawa mō te tokomaha ina tika ana te mau
• he nui ake te whakamaru a ngā ārai kanohi P2/N95 mai i te whakangā i ngā huaketo — ina te tika te mau i ēnei ārai kanohi ka pai rawa te tiaki i te tangata he nui ake te mōrea o te pāngia kinotia e ngā mate romahā. 

Hei tiaki i ngā tāngata katoa, me mau koe i tētahi ārai kanohi e tika ana te mau, e ū ana ki ō hiahia, ā, he pai te mau. Kāore he take o tētahi ārai kanohi kāore i te tika te mau.

E tūtohua ana kia mau koe i tētahi ārai kanohi ina haere ana ki ēnei kaiwhakarato hauora:

• ngā hōhipera — tae atu ki ngā ratonga tūroro noho kāinga
• ngā whare tiaki tūroro
• ngā whare tiaki kaumātua me te hunga hauā
• ngā whare rata
• ngā kaiwhakarato hauora hapori, iwi hoki
• ngā taka rongoā — hāunga ngā taka rongoā i rō hokomaha
• ngā ratonga manaaki kōhukihuki, pērā i ngā whare haumanu i muri i ngā haora mahi
• ngā ratonga waka tūroro
• ngā ratonga tautoko hauātanga
• ngā ratonga kōhura pērā i te aromatawai toto, rongoā iraruke rānei
• ngā rata niho me ngā ratonga hauora niho
• ētahi atu ratonga hauora tōpū pērā i ngā rata karu, kairomiromi, ngā kaikorohiti.

Ina haere ana ki ēnei kaiwhakarato ratonga hauora me ētahi atu, pērā i ngā ratonga haumanu mate hinengaro, tohuora, hauora hinengaro me te waranga, me mōhio koe ka tonoa pea koe ki te mau ārai kanohi hei tiaki i te hunga he nui ake te mōrea — me aro atu me te whai i te kaupapahere a te whakanōhanga mō te mau ārai kanohi.

Ko tā ngā kaiwhakarato hauora pea:

• he tono ki a koe kia mau ārai kanohi i ētahi āhuatanga, wāhi ake rānei i roto i tētahi whakanōhanga hauora hei tiaki i te hunga he nui ake te mōrea o te tino pāngia e te mate, hei tauira, ngā tūroro kei te manaakitia i roto i te wāhanga whāomoomo, taiwhanga ohotata rānei o te hōhipera
• te whakahau tonu i ngā kaimahi, ngā manuhiri katoa rānei kia mau ārai kanohi i roto i tō rātau whakanōhanga
• te mau ārai kanohi kia ū ai ki ngā herenga Hauora me te Haumaru.

Te hunga he nui ake te mōrea

Ko te hunga he nui ake te mōrea o te tino pāngia e te mate ko:

• ngā kaumātua
• ngā pēpi
• te hunga e tiakina ana i roto i ngā whakanōhanga tiaki kaumātua
• ngā tūroro māuiui i rō hōhipera
• rātau e pāngia e ētahi atu mate
• te hunga hauā.

He mea nui hoki mō rātau te mau i tētahi ārai kanohi ina kite ana i ēnei tāngata.

Mēnā he tohumate ōu nō tētahi mate romahā, ā, me haere koe ki te kite i tētahi kaiwhakarato hauora kia whiwhi manaaki hauora mōu, mā te mau i tētahi ārai kanohi kei te mau tika ka aukati i te hōrapa o ngā korakora mate ki ētahi atu. Ka tiaki tēnei i te hunga e tata ana ki a koe me te āwhina ki te whakaiti i te mōreatanga ka pāngia e te mate.

Mēnā e pāngia ana koe e te KOWHEORI-19

Mēnā kei te pāngia koe e te KOWHEORI-19, e tūtohua kia noho taratahi mō te 5 rā i te iti rawa, ahakoa he māmā noa ngā tohumate māmā. 

I te mea ka hōrapa ētahi tāngata i te mate tae noa ki te 10 rā, i muri i te wehe i te noho taratahi i tūtohua mō te 5 rā, e tūtohua ana hoki kia mau ārai kanohi koe mēnā:

• me haere koe ki tētahi whakanōhanga hauora, tētahi whare tiaki kaumatua
• i pā koe ki te tangata he mōrea ki te pāngia kinotia e te mate KOWHEORI-19. 

Ka herea tonutia pea e ngā whakanōhanga manaaki hauora me te tiaki kaumātua kia mau ārai kanohi ngā kaimahi me ngā manuhiri katoa, ahakoa kāore anō kia pāngia tētahi e te KOWHEORI-19 i nā noa nei.

Mēnā kei te haere koe ki te kite i te tangata kua pāngia e te KOWHEORI-19, me mōhio koe ki te mōrea ki a koe anō. Me mau koe i tētahi ārai kanohi kei te mau tika me te whai i te kaupapahere manuhiri a te kaiwhakarato manaaki hauora. 

Arā anō ngā wā kia kaua e haere ki te kite tūroro, kainoho rānei o tētahi whakanōhanga manaaki hauora, tiaki kaumātua rānei, arā ina:

• pāngia koe e ngā tohumate o tētahi mate romahā tae atu ki te KOWHEORI-19, tētahi atu mate hōrapa
• kitea kua pāngia koe e te mate KOWHEORI-19 i ngā rā e 5 kua hori
• he pānga ā-kāinga koe, ā, kei roto tonu koe i tō wā whakamātautau 5 rā e tūtohua ana. 

E whakahautia ana ngā ārai kanohi mēnā koe he:

• pānga ā-kāinga, ā, kei te whakamātautau koe i ia rā mō te 5 rā
• nui ake te mōrea o te tino pāngia kinotia e te mate romahā tae atu ki te KOWHEORI-19
• kei te hiahia koe ki te whakaiti i te mōrearea o te pānga ki te mate.

E whakahautia anō hoki ngā ārai kanohi i a koe i ngā wāhi kati, apiapi, whāiti hoki pērā i:

• ngā tūnuku tūmatanui, tae atu ki ngā pahi, ngā tereina, ngā wāhi i rō waka kōpiko, ngā rererangi, ngā tekehi me ngā waka-tiri
• ngā wāhi apiapi
• ngā wāhi kōpani, he iti te kōhauhau
• i ngā āhuatanga piritata, pērā i ngā kōrerorero kanohi ki te kanohi.

Ka tono tonu pea ētahi wāhi pērā i ngā wāhi mahi, ngā taiopenga motuhake, te marae rānei kia mau ārai kanohi koe i mua i te kuhunga. Nā rātau tēnei whakatau, ā, ehara tēnei i te whakaritenga a te kāwanatanga.

Kāore e tino tūtohua ana ngā ārai kanohi mō:

• te hunga e mate ana tō rātau tinana, he mate hinengaro rānei, he hauātanga rānei kāore e tika nei te mau ārai kanohi
• ngā tamariki 5 tau, i raro iho rānei.

E whakahautia ana ngā tamariki i waenga i te 6 me te 11 tau kia mau ārai kanohi i runga i te whakahau me te whakahaere a tō rātau kaitiaki.

Ka noho koreutu ngā ārai kanohi tae noa ki te 29 o Pēpuere 2024. Ka taea te whiwhi ārai kanohi koreutu koe ina tiki atu koe i ngā whakamātautau ākipaturopi tere (ngā RAT) mai i ngā taka rongoā me ngā wāhi tiki whai wahi. 

Kei roto i tēnei ko ngā ārai kanohi hauora me ngā ārai kanohi P2/N95 mō te hunga he nui ake te mōrea o te tino pāngia e te mate. Ina tiki atu i ngā ārai kanohi, me kōrero ki ngā kaimahi kei reira mēnā ko te ārai kanohi hauora, ko te P2/N95 rānei te mea pai mōu. 

Mō te KOWHEORI-19

Ehara i te mea me māuiui koe, he tohumate KOWHEORI-19 rānei kia whiwhi ārai kanohi koreutu koe. 

Kimihia he wāhi tiki atu e tūtata ana ki a koe e tuku ana i ngā ārai kanohi koreutu:

• kei te paetukutuku Healthpoint (external link)↗
• ma te waea atu ki 0800 222 478 ka kōwhiri i te kōwhiringa 1.